Ecotaks

Bernard ter Haar heeft een half jaar geleden de switch gemaakt van het Ministerie van Financiën naar dat van VROM. Hij schreef een stuk voor de Studiecommissie Belastingstelsel, waarin hij het kabinet onder meer adviseert om het Btw-tarief op vlees en vis te verhogen, alsmede om de hypotheekrenteaftrek bij eigenaren van slecht geïsoleerde woningen te beperken. Met de opbrengst ervan wil hij de loonbelasting verlagen.

Om meerdere redenen is dit een slecht advies.

Allereerst is het volstrekt onuitvoerbaar. Er is nogal wat variatie in de mate waarin een woning slecht geïsoleerd is; de ene woning heeft geen dubbel glas, de andere geen of slechte dakisolatie, de derde gebrekkige spouwmuurisolatie en de vierde een combinatie ervan. Nergens is bovendien geregistreerd welke (koop)woningen slecht geïsoleerd zijn.

Ten tweede behoort een belastingmaatregel die je treft om bepaald gedrag af te straffen of te stimuleren, dat effect ook te sorteren. In dit geval is het de bedoeling dat mensen minder stoken, en dat effect bereik je in elk geval niet door de hypotheekrente te beperken, omdat het veel te ver af staat van het beoogde gedragseffect. Als mensen veel stoken moeten ze het direct in de portemonnee voelen,  anders helpt het sowieso niet. Het valt ook overigens sterk te betwijfelen of mensen echt minder zullen stoken; niemand wil in de kou zitten.
Juist van een hoge ambtenaar op het departement van VROM verwacht je dat hij alles in het werk zal stellen om milieuverbeterende maatregelen zal willen treffen, maar deze ambtenaar lijkt alleen gericht te zijn op het binnenhalen van meer geld. Met het financieel willen straffen van ongewenst gedrag krijg je dezelfde onwenselijke situatie die nu al bestaat bij alcohol- en tabaksaccijns: de staat wordt afhankelijk van het ongewenste gedrag van burgers. Onwenselijk vanwege het immorele aspect ervan, en vanwege het feit dat je tegengestelde doelen probeert te verenigen: gedragsverandering en geld binnenhalen.

De maatregel zou juist die mensen treffen die onvoldoende geld hebben om hun huis te isoleren, anders hadden ze het wellicht allang gedaan. De vraag dringt zich dan op hoe je juist deze groep zou kunnen helpen om hun huis te isoleren. In dit licht is het (door Financiën opgelegde!) tijdelijke karakter van de subsidieregelingen onverstandig. En het is uitgesproken vreemd als je mensen afstraft omdat ze geen gebruik van je subsidieregeling hebben gemaakt.

Tot slot treft het niet alle mensen die een slecht geïsoleerde woning hebben, namelijk alleen diegenen die een hypotheek hebben. Degenen die hun hypotheekschuld al afgelost hebben blijven buiten schot, net als mensen met een huurwoning. Veel doeltreffender zou dus zijn om de heffing om het verbruik van gas en stookolie verder op te voeren.

 

BTW op vlees en vis

Dan de beoogde tariefsverhoging van BTW op vlees en vis. Nog afgezien van het feit dat dit een volstrekt willekeurige maatregel zou zijn, omdat er veel meer zaken in het verlaagde Btw-tarief vallen waarvan het gebruik en/of de productie slecht voor het milieu zijn, zou het ook betekenen dat het hele oogmerk van het hebben van een verlaagd Btw-tarief wordt verlaten. Het verlaagde tarief heeft immers tot doel om eerste levensbehoeften en een aantal prestaties in de sociale en culturele sector niet te zwaar te belasten (een sociaal doel), en om de agrarische sector te ontzien (economisch doel). Met name de toepassing van het lage tarief op agrarische producten was vanwege het toen (in 1968) geldende idee dat dit het "groene front" betrof, maar men had daar toen een heel ander beeld bij dan nu. Ook hier geldt dat de maatregel niet zal leiden tot het gewenste doel: minder productie, omdat degenen die ermee worden getroffen (de consument) niet dezelfden zijn als degenen die je wilt treffen (de producenten).

 

Loonbelasting

Dat met de opbrengst van deze twee maatregelen de loonbelasting zou moeten worden verlaagd is tamelijk ondoordacht. Waarschijnlijk wordt hier bedoeld om ook de inkomstenbelasting te verlagen, omdat in het stuk kennelijk wordt beoogd om de belasting te verschuiven van arbeid naar milieu. Anders gezegd: Ter Haar wil de belasting verschuiven van inkomsten naar uitgaven. Daarmee wordt de inkomstenstroom van het rijk meer dan nu het geval is, conjunctuurgevoelig. Stel dat er opnieuw een economische crisis komt, en dat mensen, uit geldnood of anderszins, inderdaad de gewenste gedragsverandering aan de dag leggen. Prompt zou er een flinke inkomstenbron van het rijk teruglopen. Je kunt het dan juist niet maken om dat gewenste gedrag vervolgens te "belonen" door ergens anders meer belasting op te heffen.

Kortom: het stuk bevat borrelpraat van een ambtenaar die qua functie vlees noch vis is. 

Reageer op dit artikel!